عضو هیأت علمی و مدیر گروه پزشکی اجتماعی دانشگاه علوم پزشکی مشهد ضمن اشاره به نقش مهم کادر درمان ، در حفظ جان و سلامت مردم، بر لزوم افزایش تاب آوری عمومی به عنوان یکی از عوامل کاهش آسیب های اجتماعی در مواقع بحران تأکید کرد.
دکتر لیدا جراحی در گفتگو با وبدا، در مقدمه ای نقش نظام بهداشت و درمان کشور را به عنوان یکی از مهم‌ترین ستون‌های پایداری ملی مهم و کمک کننده برشمرد و تأکید کرد: نظام سلامت ایران در سال‌های گذشته، با چالش‌هایی از جمله تحریم‌ها، کمبود منابع دارویی و تجهیزات پزشکی، مهاجرت کادر درمان و فشار ناشی از بحران‌های بهداشتی مانند همه‌گیری کووید-۱۹ روبه‌رو بوده و البته نشان داده که در همه این شرایط تا پای جان در خدمت رسانی و مراقبت از سلامت مردم ایران تلاش نموده است.
متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی دانشگاه، یادآور شد: در حال حاضر زیرساخت‌های درمانی در بسیاری از شهرهای بزرگ و دانشگاهی فعال است و تجربیات ارزشمندی در مقابله با بحران‌های فراگیر وجود دارد، ضمن اینکه شبکه گسترده مراقبت های بهداشتی اولیه در سراسر کشور، سیستم‌های اورژانس و فوریت‌های پزشکی (EMS) متبحر، وجود بیمارستان‌های مرجع در استان‌ها، تجارب کادر درمان در مدیریت بحران‌های بهداشتی و مراکز درمانی سیار و امدادی هلال‌احمر از نقاط قوت سیستم بهداشت و درمان ایران به شمار می رود .
دکتر جراحی همچنین گفت: افزایش ذخایر دارویی بخصوص داروهای اورژانسی، بیهوشی، ضد درد، آنتی‌بیوتیک‌ها، تجهیزات تنفسی، کیت‌های جراحی، سرم و خون، همچنین تجهیزات محافظتی برای کادر درمان در اولویت قرار دارد و با توجه به تخریب مناطق، نیاز به آماده‌سازی بیمارستان‌ها و مراکز درمانی موقت و سیار در نزدیکی مناطق پرخطر و نیز تقویت آمادگی انسانی و تجهیزاتی بیمارستان‌ها ی موجود برای جذب سریع مجروحان وجود دارد.
وی درباره پیشرفت احتمالی بحران جنگ هم گفت: مدیریت مناسب توزیع بیماران و مصدومین نیاز به تعیین مراکز حلقه اول و دوم درمانی و مراکز معین دارد. علاوه بر این، در این شرایط تیم‌های واکنش سریع متشکل از تخصص های ضروری در مراکز پشتیبان و قطب تشکیل می شود.
دکتر جراحی اضافه کرد: نکته مهم دیگر، آموزش و سازماندهی کادر درمان آموزش تخصصی، در زمینه تروماهای شایع در جنگ و نحوه برخورد با افراد آسیب دیده و همراهان آنها می باشد. همچنین، توجه به حمایت روانی و جسمی، برای پرسنل فعال در مناطق پرتنش و کاهش فرسودگی شغلی و روانی ضروری است.
متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی دانشگاه، مسئله مهم دیگر را، نقش مردم در حمایت از نظام سلامت عنوان کرد و افزود: مشارکت مردمی، داوطلبانه، حفظ نظم و همکاری با سیستم های اورژانس نقش حیاتی در پشتیبانی از کادر درمان دارد.
وی، برقراری ارتباط منسجم با سازمان‌های بین‌المللی بشر‌دوستانه برای دریافت کمک‌های اضطراری را، یکی از راه های تأمین منابع در شرایط بحرانی برشمرد و با بیان اینکه جنگ به عنوان یکی از شدیدترین بحران‌های اجتماعی، ابعاد مختلف زندگی انسان‌ها را تحت تأثیر قرار می‌دهد، تصریح کرد: علاوه بر تلفات جانی و آسیب‌های جسمی، پیامدهای روانی و اجتماعی آن به مراتب گسترده‌تر و عمیق‌تر است. افراد در معرض تهدید دائمی، ترس و نگرانی ناشی از ناامنی، تغییرات ناگهانی در سبک زندگی و از دست دادن عزیزان قرار می‌گیرند، که زمینه‌ساز بروز مشکلات روانی مانند اضطراب، افسردگی و اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) است.
نقش مهم تاب آوری در مواقع بحران، در کاهش آسیب های اجتماعی
دکتر جراحی در ادامه، پیرامون اهمیت مسئله مهم تاب آوری در موقعیت های بحرانی گفت: تاب‌آوری یا مقاومت روانی، به توانایی فرد در مواجهه با شرایط دشوار، عبور موفقیت آمیز و بازیابی از بحران‌ها و مشکلات گفته می‌شود و تاب‌آوری به افراد کمک می‌کند، تا با وجود شرایط سخت و تهدیدکننده، با کمترین آسیب به مسیر زندگی خود ادامه دهند.
متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی دانشگاه، با تأکید بر اینکه، در بحران‌های جنگی، تاب‌آوری به عنوان یک عامل محافظتی، در برابر آسیب‌های روانی عمل می‌کند، افزود: افراد با تاب‌آوری بالاتر، کمتر دچار اضطراب و افسردگی می‌شوند و بهتر می‌توانند به فعالیت‌های روزمره و نقش‌های اجتماعی خود ادامه دهند و این موضوع به معنای کاهش فشار بر سیستم‌های حمایتی و درمانی و حفظ انسجام اجتماعی است.
وی، درباره آسیب های وارده ناشی از جنگ به کودکان گفت: کودکان به دلیل حساسیت و شکنندگی روانی، بیشتر از بزرگسالان در معرض آسیب‌های روانی ناشی از جنگ قرار دارند. اضطراب، ترس، سردرگمی و مشکلات رفتاری، مانند پرخاشگری، خشونت، گوشه گیری ، علایم جسمی ، شب ادراری، و بیان ناامیدی یا ترس از شایع‌ترین مشکلات آنها محسوب می شود. لذا بسیار مهم است که خانواده ها از انتقال نگرانی های بزرگسالان به کودکان پرهیز کنند و در برابر سوالات و کنجکاوی کودک، گفتگوی صادقانه و متناسب با سن او را درباره شرایط بحرانی، ضمن بیان همدلی و جلب اطمینان از حمایت والدین و ایجاد احساس امنیت ارائه دهند. همچنین انجام بازی، فعالیت های هنری، قصه گویی برای بیان ساده شرایط و القای امید به عنوان ابزار تخلیه هیجانات در آرام سازی کودک مؤثر است، علاوه بر این، برقراری شرایط خواب، تغذیه مناسب و آموزش به کودک کمک می کند، این بحران را با آسیب کمتری سپری کند.
متخصص پزشکی پیشگیری و اجتماعی دانشگاه، همچنین گفت: فعالیت‌های روزمره مانند کار، تحصیل، ورزش و تعاملات اجتماعی به افراد کمک می‌کند، تا زندگی خود را با شرایط جدید تطبیق دهند و از افکار منفی و استرس‌زا فاصله بگیرند.
وی در همین ارتباط افزود: پیگیری مداوم و بی‌وقفه اخبار جنگ می‌تواند، موجب تشدید اضطراب، ترس و حس بی‌کفایتی شود و این موضوع نه تنها بر سلامت روان افراد تأثیر منفی بر جای می‌گذارد، بلکه می‌تواند باعث انتقال نگرانی به دیگران شود و فضای روانی خانواده و جامعه را متشنج کند. بر همین اساس مسئله مهم استفاده درست و با کمترین آسیب از رسانه است. بسیاری از رسانه ها، برای جذب مخاطب از بزرگنمایی و انتشار اخبار انتخاب شده استفاده می کنند و لذا مردم جهت کسب آرامش در موقعیت جنگ، بهتر است که، زمان پیگیری اخبار را محدود و منابع خبری معتبر را انتخاب نمایند.
دکتر جراحی با بیان اینکه در شرایط بحرانی استفاده از راهکارهای افزایش تاب‌آوری می تواند، عبور موفقیت آمیز از شرایط دشوار را برای افراد امکان پذیرتر سازد، افزود: از جمله این راهکارها، توسعه مهارت‌های مقابله‌ای مانند مهارت‌های مدیریت استرس، حل مسئله و تفکر مثبت است که به افراد در مقابله با فشارهای روانی کمک می کند. همچنین داشتن شبکه‌های حمایتی قوی از خانواده، دوستان و جامعه موجب افزایش حس امنیت و تاب‌آوری می‌شود و علاوه بر آن، توجه به سلامت جسمانی مانند تغذیه مناسب، خواب کافی و فعالیت‌های ورزشی به سلامت جسمی و روان کمک می‌کند.
دکتر جراحی، در ادامه از دیگر راهکارهای افزایش تاب آوری را داشتن هدف، ذکر کرد و افزود: معنابخشی به رنج ها، داشتن نگاه مثبت و امیدبخش و تمرکز بر جنبه‌های مثبت زندگی و آینده می‌تواند امید را افزایش داده و روحیه را تقویت کند، همچنین، افراد با انتخاب رفتارهای مقابله ای سالم و آگاهانه، می توانند با ارتقای تاب آوری خود، فرزندان، و خانواده، شرایط بحران جنگ را از یک شکست به پیروزی تغییر دهند.
نظرات کاربران