بهیاران در بیمارستان‌ها، مراکز درمانی، خانه‌های سالمندان و کلینیک‌ها مشغول به کار هستند و وظایفی مانند کمک به بیماران در انجام امور روزمره، رسیدگی به وضعیت جسمانی آن‌ها و اجرای دستورات پرستاران و پزشکان را بر عهده دارند.
با وجود اهمیت این شغل، یکی از دغدغه‌های اصلی بهیاران میزان حقوق و مزایای شغلی آن‌ها است. در بسیاری از کشورها، بهیاران با فشار کاری بالا و شیفت‌های طولانی مواجه‌اند، اما آیا حقوق دریافتی آن‌ها با سختی‌های این حرفه تناسب دارد؟ میزان درآمد بهیاران در ایران چقدر است و چه عواملی بر میزان درآمد آن‌ها تأثیر می‌گذارد؟
در این مقاله، به بررسی حقوق بهیار در ایران و سایر کشورها پرداخته و عواملی مانند تجربه کاری، نوع محل اشتغال، موقعیت جغرافیایی و میزان شیفت‌های کاری را در تعیین درآمد آن‌ها مورد تحلیل قرار خواهیم داد. همچنین، چالش‌های این حرفه و وضعیت شغلی بهیاران را بررسی خواهیم کرد.
معرفی شغل بهیاری و اهمیت آن در نظام سلامت
بهیاری یکی از مشاغل مهم در حوزه پزشکی و درمان است که نقش نیروی کمکی و پشتیبان را برای پرستاران و پزشکان ایفا می‌کند. بررسی آگهی استخدام بهیار نشان می‌دهد که بهیاران وظایف مختلفی بر عهده دارند که شامل مراقبت از بیماران، کمک در انجام امور بهداشتی و شخصی آن‌ها، بررسی علائم حیاتی، کمک در جا به جایی بیماران و اجرای دستورات کادر درمان است.
میانگین حقوق بهیار در ایران
حقوق بهیار در سال ۱۴۰۳ به عوامل مختلفی بستگی دارد، اما به‌طور میانگین درآمد ماهیانه آن‌ها بین ۱۲ تا ۱۳.۵ میلیون تومان است. میزان حقوق دریافتی بهیاران در بیمارستان‌های دولتی و خصوصی متفاوت بوده و معمولاً در بیمارستان‌های دولتی حقوق ثابت‌تری دریافت می‌کنند، درحالی‌که در بیمارستان‌های خصوصی ممکن است بسته به حجم کار و شیفت‌های اضافه، دریافتی متغیری داشته باشند. همچنین، بهیارانی که در مراکز درمانی خصوصی، کلینیک‌ها یا خانه‌های سالمندان کار می‌کنند، ممکن است حقوق کمتری دریافت کنند.
عوامل مؤثر بر حقوق بهیاران
چه عواملی بر میزان درآمد این افراد تاثیر می‌گذارند؟ در ادامه توضیح می‌دهیم:
تجربه کاری
یکی از مهم‌ترین عوامل تعیین‌کننده میزان حقوق بهیاران، سابقه و تجربه کاری آن‌ها است. بهیاران تازه کار معمولاً حداقل حقوق را دریافت می‌کنند، اما بهیاران با چندین سال تجربه، افزایش حقوق خواهند داشت. تجربه بیشتر به معنای توانایی انجام وظایف پیچیده‌تر و مسئولیت‌پذیری بالاتر است که بیمارستان‌ها و مراکز درمانی برای آن ارزش قائل‌اند.
محل اشتغال
بیمارستان‌های دولتی معمولاً حقوق ثابت و مزایای مشخصی دارند، اما اضافه‌کاری و پاداش‌های کمتری نسبت به بیمارستان‌های خصوصی ارائه می‌دهند. در مقابل، بیمارستان‌ها و کلینیک‌های خصوصی ممکن است حقوق بالاتری پرداخت کنند، اما فشار کاری بیشتری نیز بر کارکنان تحمیل می‌شود. علاوه بر این، بهیارانی که در مراکز نگهداری از سالمندان یا درمانگاه‌های کوچک مشغول به کار هستند، معمولاً حقوق پایین‌تری نسبت به همکاران خود در بیمارستان‌ها دارند.
موقعیت جغرافیایی
حقوق بهیاران در شهرهای بزرگ مانند تهران، اصفهان، مشهد و شیراز معمولاً بیشتر از شهرهای کوچک و مناطق محروم است. دلیل این تفاوت، هزینه‌های بالاتر زندگی در کلان‌شهرها و همچنین تقاضای بیشتر برای نیروی کار در بیمارستان‌های مجهزتر است. در مقابل، در مناطق کم برخوردار، هرچند که نیاز به بهیاران بالا است، اما منابع مالی بیمارستان‌ها محدود بوده و حقوق کمتری پرداخت می‌شود.
شیفت‌های کاری و اضافه‌کاری
بهیارانی که شیفت‌های شبانه، تعطیلات و اضافه‌کاری انجام می‌دهند، معمولاً حقوق بالاتری دریافت می‌کنند. شیفت‌های شب و کار در روزهای تعطیل شامل مزایای ویژه و افزایش حقوق است. با این حال، کار در این شرایط به دلیل خستگی و فشار کاری بیشتر، چالش‌برانگیز است و بهیاران را از نظر جسمی و روحی تحت فشار قرار می‌دهد.
نوع مرکز درمانی
حقوق بهیاران بسته به نوع مرکزی که در آن فعالیت می‌کنند، متفاوت است. بهیارانی که در بیمارستان‌های تخصصی، بخش‌های اورژانس یا اتاق عمل کار می‌کنند، معمولاً حقوق بالاتری نسبت به افرادی دارند که در مراکز عمومی یا درمانگاه‌های سرپایی فعالیت دارند. این تفاوت به دلیل شدت کار و نیاز به مهارت‌های خاص در برخی از بخش‌های درمانی است.
مقایسه حقوق بهیاران در ایران و کشورهای منطقه
حقوق بهیاران در کشورهای منطقه خاورمیانه تفاوت‌های چشمگیری دارد و این اختلاف به عواملی مانند اقتصاد کشور، میزان سرمایه‌گذاری در بخش سلامت، سطح زندگی و حمایت‌های دولتی از کارکنان درمان بستگی دارد. برای مثال، در کشورهای حاشیه خلیج فارس مانند امارات، قطر و عربستان سعودی، بهیاران به‌طور میانگین بین ۳۵ تا ۷۰ میلیون تومان (معادل ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ دلار) در ماه درآمد دارند که به دلیل اقتصاد قوی، سرمایه‌گذاری بالا در بخش سلامت و نیاز به نیروی کار ماهر خارجی است.
در ترکیه، حقوق بهیاران نسبت به کشورهای عربی کمتر و در حدود ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان (۵۵۰ تا ۸۰۰ دلار) است، اما مزایایی مانند بیمه درمانی و امنیت شغلی بیشتری دارند. در مقابل، در ایران حقوق بهیاران با میانگین ۱۲ تا ۱۳.۵ میلیون تومان پایین‌تر از کشورهای همسایه است که به دلایلی مانند محدودیت‌های بودجه‌ای بیمارستان‌ها، تورم اقتصادی و کمبود اعتبارات بخش درمان بازمی‌گردد. این اختلاف حقوق باعث شده است که بسیاری از بهیاران ایرانی به مهاجرت به کشورهای پردرآمدتر فکر کنند.
چالش‌های شغل بهیاری و تأثیر آن بر حقوق
این قشر علاوه بر حقوق ناکافی که دریافت می‌کنند، چالش‌های شغلی متعددی دارند که در ادامه توضیح می‌دهیم:
فشار کاری بالا و کمبود نیرو
یکی از مهم‌ترین چالش‌های شغل بهیاری، فشار کاری بالا و کمبود نیروی انسانی در مراکز درمانی است. بسیاری از بیمارستان‌ها و مراکز درمانی با کمبود بهیار مواجه‌اند، که باعث افزایش وظایف و مسئولیت‌های آن‌ها می‌شود. این فشار کاری بالا در برخی مواقع ممکن است منجر به اضافه‌کاری اجباری شود، اما لزوماً به افزایش حقوق متناسب با میزان کار منجر نمی‌شود. در نتیجه، بسیاری از بهیاران احساس می‌کنند که دریافتی آن‌ها با میزان زحمتی که می‌کشند، همخوانی ندارد.
سختی کار و استرس شغلی
بهیاران روزانه با بیماران در شرایط سخت و اضطراری سروکار دارند که این امر استرس زیادی به آن‌ها تحمیل می‌کند. وظایفی مانند رسیدگی به بیماران بدحال، کنترل علائم حیاتی و کمک به انجام فرآیندهای درمانی، نیازمند دقت و تمرکز بالا است. این استرس شغلی گاهی اوقات بر سلامت جسمی و روحی بهیاران تأثیر منفی می‌گذارد و در بلند مدت باعث فرسودگی شغلی می‌شود. با این حال، میزان حقوق دریافتی معمولاً تناسبی با این فشارهای روحی و جسمی ندارد.
عدم تناسب میان حقوق و حجم کار
یکی از اصلی‌ترین مشکلاتی که بهیاران با آن مواجه‌اند، این است که حجم کاری آن‌ها بسیار زیاد است، اما حقوق آن‌ها نسبت به این حجم کار پایین‌تر از حد انتظار است. در برخی از مراکز درمانی، بهیاران مجبورند وظایفی فراتر از محدوده شغلی خود انجام دهند، اما افزایش مسئولیت‌ها همیشه با افزایش حقوق همراه نیست، که می‌تواند باعث کاهش انگیزه کاری در این حرفه شود.
محدودیت‌های ارتقای شغلی
در حرفه بهیاری، مسیر ارتقای شغلی نسبت به سایر مشاغل حوزه سلامت محدودتر است. بهیاران معمولاً در یک سطح کاری ثابت باقی می‌مانند و برای ارتقا به درجات بالاتر، مانند پرستاری، باید دوره‌های آموزشی طولانی‌مدتی را طی کنند. این موضوع باعث می‌شود که بسیاری از بهیاران نتوانند به سطح بالاتری از درآمد برسند.
شیفت‌های سنگین و نامنظم
بهیاران اغلب در شیفت‌های طولانی و نامنظم کار می‌کنند. این نوع شیفت بندی می‌تواند زندگی شخصی آن‌ها را تحت تأثیر قرار دهد و باعث خستگی مفرط شود. هرچند که کار در شیفت‌های شب و تعطیلات شامل اضافه‌کاری و مزایای مالی است، اما در نهایت، این مزایا معمولاً کافی نیستند تا فشار ناشی از کار در شرایط سخت را جبران کنند.
جمع‌‌بندی
شغل بهیاری یکی از حرفه‌های مهم در حوزه بهداشت و درمان است که نقش مهمی در مراقبت از بیماران دارد. با این حال، حقوق بهیاران بیمارستان‌ها در ایران نسبت به کشورهای منطقه پایین‌تر است و بسیاری از افراد فعال در این حوزه، به دلیل فشار کاری بالا و نبود تناسب میان دستمزد و حجم کار، به دنبال راهکارهایی برای بهبود وضعیت خود هستند. برخی از بهیاران تلاش می‌کنند با ارتقای سطح تحصیلات خود از طریق شرکت در دوره بهیاری یا گذراندن آموزش‌های تکمیلی در مراکزی مانند جهاد دانشگاهی و گرفتن مدرک معتبر، فرصت‌های شغلی بهتری به دست آورند.
افرادی که قصد ورود به این حرفه را دارند، معمولاً از طریق رشته بهیاری در هنرستان‌ها یا دبیرستان بهیاری وارد این حوزه می‌شوند و پس از قبولی در آزمون بهیاری، وارد بازار کار خواهند شد. البته میزان حقوق کمک بهیار که در ابتدای مسیر شغلی قرار دارد، کمتر از یک بهیار با تجربه است و افزایش درآمد معمولاً به سابقه کار و نوع بیمارستان بستگی دارد. برخی از بهیاران برای دستیابی به شرایط کاری و مالی بهتر، به مهاجرت به کشورهایی با درآمد بالاتر فکر می‌کنند. در نهایت، بهبود حقوق بهیاران بیمارستان‌ها و فراهم کردن مسیرهای ارتقای شغلی، می‌تواند انگیزه بیشتری برای ورود به این حرفه و افزایش کیفیت خدمات درمانی ایجاد کند.
نظرات کاربران