چرا موسیقی غمگین گوش می‌دهیم ؟

گوش دادن به موسیقی غمگین یکی از پدیده‌های جالب روان‌شناختی است که بسیاری از افراد از آن لذت می‌برند، حتی زمانی که در وضعیت روحی خوبی قرار دارند.
یکی از نظریه‌های اصلی در این زمینه، مفهوم کاتارسیس است. گوش دادن به موسیقی غمگین می‌تواند به افراد کمک کند تا احساسات منفی خود را شناسایی و آزاد کنند. این نوع موسیقی به شنوندگان اجازه می‌دهد تا با احساسات خود ارتباط برقرار کرده و آن‌ها را پردازش کنند، که در نتیجه منجر به کاهش تنش و اضطراب می‌شود
چرا وقتی که اندوهگین هستیم، یا گاهی که حتی حس و حال خوبی داریم، به طور متناقضی به شنیدن یک موسیقی‌ غمگین رو می‌آوریم؟ چه چیز موسیقی غمگین جذب مان می کند؟

تا به حال به این فکر کرده اید که چرا وقتی باران می بارد، دوست داریم یک موسیقی غمگین گوش دهیم؟ چرا وقتی تنها هستیم یا کمی محزون یا حتی خشمگین و عصبانی، دست و دلمان می رود در پی گوش دادن به یک موسیقی غمگین؟

تحقیقات نشان می‌دهد که افرادی که از موسیقی غمگین لذت می‌برند، معمولاً دارای احساس همدلی بالایی هستند. این افراد با شنیدن متن‌ها و ملودی‌های غمگین، احساس می‌کنند که دیگران نیز تجربه‌های مشابهی داشته‌اند و این حس ارتباط می‌تواند آرامش‌بخش باشد.

بنظر میرسد موسیقی غمگین می‌تواند احساساتی عمیق و زیبایی‌شناختی را در افراد ایجاد کند. برخی از شنوندگان ممکن است از طریق این نوع موسیقی به حس‌های عمیق‌تری دست یابند که فراتر از اندوه است. این تجربه ممکن است شامل احساس زیبایی یا تحولی عاطفی باشد که برای آن‌ها لذت‌بخش است.
گوش دادن به موسیقی غمگین می تواند به عنوان یک مکانیسم مقابله ای عمل کند و به افراد کمک کند تا احساسات منفی خود را به جای سرکوب آنها در آغوش بگیرند و بپذیرند. این فرآیند می تواند حل و فصل عاطفی را تسهیل کند و به شنوندگان این امکان را می دهد که “در غم خود غرق شوند” و در نهایت تسکین پیدا کنند.
تحقیقات نشان می دهد که گوش دادن به موسیقی غمگین می تواند ترشح هورمون هایی مانند پرولاکتین و اکسی توسین را تحریک کند که با احساس آرامش و حمایت عاطفی مرتبط هستند. این تغییرات هورمونی ممکن است به کاهش احساس غم و اندوه کمک کند و منجر به احساس متناقض لذت از تجربه غم و اندوه از طریق موسیقی شود.
جالب اینجاست که درگیر شدن با موسیقی غمگین می تواند باعث آزاد شدن دوپامین، انتقال دهنده عصبی “احساس خوب” شود. این پاسخ می تواند احساس سرخوشی موقتی ایجاد کند و به تبدیل خلق و خوی ضعیف به حالتی که قابل کنترل تر است کمک کند
موسیقی غمگین از طریق مکانیسم‌هایی که هورمون‌هایی مانند پرولاکتین و الگوهای فعالیت مغز را در بر می‌گیرد، می‌تواند احساسات پیچیده‌ای از غم گرفته تا آرامش را برانگیزد.
 

 

چه مغناطیس و جذبه ای به عنوان مثال در ترانه “Tears in Heaven” اثر اریک کلاپتون یا  آثار لئونارد کوهن وجود دارد که وقتی گوش می دهیم انگار که با عمیق ترین احساسات خود درگیر می شویم، جهان متوقف می شود و ناخودآگاه به خود و جهان اطراف مان با حس و حال متفاوتی گوش می دهیم.

چرا سراغ موسیقی های غمگین می رویم؟

چرا سراغ آهنگ هایی می رویم مبتنی بر اشعاری که در باب تنهایی، ناامیدی و دلشکستگی و حتی اضطرابند؟ آیا این نوعی مازوخیسم است؟

غم و اندوه یک احساس اولیه است که در همه‌ی فرهنگ‌ها به طور مساوی بیان و درک می شود. احساسات اولیه مانند خشم، شادی و غم ذاتی و جهانی هستند.

 

درک احساسات اولیه در موسیقی بسیار سریع است و نیازی به آموزش موسیقی ندارد. به عنوان مثال، شنیدن اجرای غمگین ویولن سل  احساسی از غم و اندوه واقعی را در شنونده ایجاد می کند.

 

مهمترین نشانه های موسیقایی برای بیان غم و اندوه در موسیقی عبارتند از: ناله هایی از سر ندامت، گفتگویی خودمانی با پروردگار، طلب دوستی و کمک در زندگی؛ افسوس خوردن از دوستی و و عشقی از دست رفته؛ احساس تشویش و اضطراب از عمیق ترین اندوه های روح، ناامیدی کودکانه، افسردگی شدید در تاریک ترین شرایط روح؛ هر گونه ترس و تردید درونی و غیره.

 

این حالات و احساسات چه در گام های موسیقی غربی به ویژه گام مینور، و چه در دستگاه های موسیقی ایرانی وجود دارند.

 

ارسطو:  موسیقی روح را پاک می کند. موسیقی منجر به “کاتارسیس عاطفی” می شود و به شما کمک می کند تا از احساسات و عواطف پیچیده رها شوید.

 

غم و اندوه به طور کلی احساسی منفی به حساب می آید. اما وقتی موسیقی غمگین گوش می دهیم آن را در زمینه زیبایی شناختی، لذت بخش می دانیم، این پدیده به عنوان پارادوکس لذت بردن از موسیقی غمگین شناخته می شود.

 

شواهد انباشته نشان می دهد که لذت در پاسخ به موسیقی غمگین با ترکیبی از عوامل زیر مرتبط است :

نوستالژی

موسیقی غمگین محرک قدرتمندی برای خاطرات نوستالژیک دوران گذشته است. این بازبینی انعکاسی از خاطرات نوستالژیک ممکن است خلق و خوی را بهبود بخشد، به خصوص اگر خاطرات مربوط به لحظات مهم و معنادار زندگی باشد (یعنی دبیرستان، دانشگاه).

 

ما از طریق تخیلات زنده از شیرینی این خاطرات لذت می بریم. با یادآوری لحظات خوب و همچنین غم از دست دادن آنها احساس خوبی پیدا می کنیم.

 

موسیقی احساسات جانشینی را در شنوندگان بدون پیامدهای زندگی واقعی ایجاد می کند. موسیقی به هدایت ناامیدی یا پاکسازی احساسات منفی مانند خشم و غم کمک می کند. این نوعی  تعالی است.

 

وقتی به موسیقی غمگین گوش می‌دهیم (یا فیلمی غمگین می‌بینیم)، از هرگونه تهدید یا خطر واقعی که موسیقی (یا فیلم) نشان می‌دهد، جدا می‌شویم. وقتی با احساس زیبایی یک موسیقی غمگین گریه می کنیم، جنبه عمیقی از خود عاطفی مان را تجربه می کنیم.

 

در سطح بیولوژیکی، موسیقی غمگین با هورمون پرولاکتین مرتبط است. ترشح این هورمون با گریه همراه است و به مهار اندوه کمک می کند.

 

موسیقی غمگین مغز را فریب می دهد تا با ترشح پرولاکتین، یک واکنش طبیعی و جبرانی را درگیر کند. در غیاب یک رویداد آسیب زا، بدن با ترکیبی لذت بخش از مواد افیونی باقی می ماند که جایی برای رفتن ندارد. پرولاکتین برای مقابله با درد روانی، احساس آرامش ایجاد می کند.

 

علت روان‌شناختی جالب دیگر آن تاثیر همدلی است.همدلی نقش بسزایی در لذت بردن از موسیقی غمگین دارد. همدلی را می‌توان به‌عنوان فرآیندی تعریف کرد که از طریق آن می‌توانیم آنچه را که شخص دیگری تجربه می‌کند درک و احساس کنیم.

 

درواقع ما با گوش دادن به آهنگ‌های غمگین باکلام، می‌توانیم با دردها و غم‌های خواننده آن ارتباط برقرار کنیم و دردهایمان را در آینه‌ی شخصی دیگر ببینیم.

 

وقتی متوجه می‌شویم که شخصی دیگر هم درگیر آن عواطف بوده‌است احساس تنها بودن در این جهان را حس نمی‌کنیم و خواننده در قالب یک همدم همراه مجازی درمی‌آید که به ما احساس امنیت می‌دهد. زمانی که حمایت‌های اجتماعی کاهش میابد موسیقی آن خلا را پر می‌کند.

 

ابراز غم و اندوه احتمالاً باعث حمایت و کمک دیگران می شود. به طور مشابه، گوش دادن به موسیقی غمگین ممکن است باعث ایجاد نگرانی همدلانه در افرادی شود که تمایل شدید به همدلی دارند.

تنظیم خلق و خو

موسیقی غمگین از طریق تنظیم خلق و خوی فواید روانی ایجاد می کند. موسیقی غمگین شنونده را قادر می سازد تا از موقعیت های ناراحت کننده (از هم گسیختگی، مرگ و غیره) رها شود و به جای آن بر زیبایی موسیقی تمرکز کند.

 

علاوه بر این، اشعاری که با تجربه شخصی شنونده طنین انداز می شوند، می توانند احساسات یا تجربیاتی را که ممکن است فرد قادر به بیان آن ها نباشد، صدا کند.

 

موسیقی این قابلیت را دارد که همراهی و راحتی را فراهم کند. مردم زمانی که در پریشانی عاطفی یا احساس تنهایی هستند یا زمانی که در حالات درون نگر هستند بیشتر به موسیقی غمگین گوش می دهند.

 

موسیقی غمگین را می توان به عنوان یک دوست خیالی تجربه کرد که پس از تجربه یک فقدان اجتماعی حمایت و همدلی می کند. شنونده از حضور صرف یک فرد مجازی لذت می برد که موسیقی آن را نشان می دهد، که در همان حال و هوا است و می تواند به مقابله با احساسات غم انگیز کمک کند.

 

توانایی موسیقی در بیان احساسات نیز دلیل کاربرد آن در موسیقی درمانی است. دانش در مورد راه هایی که در آن موسیقی غمگین لذت بخش می شود می تواند شیوه های موسیقی درمانی موجود برای اختلالات خلقی را بروز دهد.

 

اولین راهی که گوش دادن به موسیقی بر ما تأثیر می گذارد، تغییر پاسخ استرس ما است. برای مثال، در یک مطالعه، شرکت‌کنندگان به‌طور تصادفی به موسیقی گوش دادن یا مصرف داروهای ضد اضطراب تقسیم شدند.

 

بیمارانی که به موسیقی گوش می‌دادند نسبت به افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کردند، اضطراب و کورتیزول کمتری داشتند. مسلماً موسیقی ارزان‌تر از داروها است، برای بدن آسان‌تر است و عوارض جانبی ندارد.
پایان کلام اینکه موسیقی یکی از ابزارهای قدرتمند برای تقویت تاب‌آوری فردی و اجتماعی است. گوش دادن به موسیقی می‌تواند سطح هورمون‌های استرس را کاهش دهد و احساس آرامش را افزایش دهد. این امر به افراد کمک می‌کند تا در مواجهه با مشکلات بهتر عمل کنند.
موسیقی به عنوان یک زبان جهانی، افراد را به هم نزدیک‌تر می‌کند. شرکت در فعالیت‌های گروهی مانند کنسرت‌ها یا کلاس‌های موسیقی می‌تواند حس تعلق و حمایت اجتماعی را تقویت کند.
موسیقی نه تنها یک هنر بلکه یک ابزار مؤثر برای افزایش تاب‌آوری است. با استفاده از آن، افراد می‌توانند به بهبود سلامت روانی و اجتماعی خود کمک کنند و در برابر چالش‌های زندگی مقاوم‌تر شوند.